top of page

سعید دهقان وکیل، نویسنده و مدرس ایرانی حقوق بشر است. او که در کانون وکلای ایران و اتحادیه بین‌المللی وکلا عضویت فعال دارد، در طول زندگی حرفه‌ای خود، تعهدش به عدالت را با پذیرش وکالت تعداد زیادی از کنشگران ایرانی، شهروندان دوتابعیتی و غیرایرانی در پرونده‌های سیاسی حساس در دادگاه‌های جمهوری اسلامی ایران نشان داده است. در پاسخ به فشارها و تشکیل پرونده‌های قضایی و تهدیدهای فزاینده مقامات امنیتی، او تصمیم دشواری گرفت تا به تورنتو، کانادا نقل مکان کند؛ جایی که اکنون به عنوان موسس و مدیر مجموعه حقوقی «پارسیلا»، به حمایت‌هایش از حقوق بشر در مقیاس بین‌المللی ادامه می‌دهد. دهقان همچنین موسس و مدیر پروژه تاریخ شفاهی حقوق بشر در ایران است که به طور مستمر با کنشگران، دادخواهان و اندیشمندان برجسته ایرانی گفتگو می‌کند. کتاب‌های او نظیر «از دل جامعه» و «ما و ما»، به موضوعات مهمی پیرامون حقوق عمومی و حقوق بشر می‌پردازد. دهقان دوره‌های متعددی را برای فعالان و همچنین انجمن‌های مدنی و حرفه‌ای برگزار کرده است که آموزش‌های تخصصی در زمینه حقوق بشر، آیین دادرسی کیفری، مدیریت پرونده و مذاکرات را دنبال می‌کند… / بیشتر … سعید دهقان، ۱۸ شهریور ۱۳۵۱ در روستایی در شمال ایران به نام «بیشه‌کلا» در سواحل دریای خزر (مازندران) به دنیا آمد. او که تا ۱۸ سالگی در خانواده‌ای پر جمعیت زندگی کرده معتقد است کار تیمی از همان خانواده در او «درونی» شده و مبانی این کار را نیز به صورت عملی از پدرِ کشاورزش آموخته است. دهقان در مقدمه نخستین کتابش (از دل جامعه) از دلایل گرایش خود به رشته حقوق می‌گوید و از دوران کودکی‌اش که با جنگ ایران و عراق همزمان شده بود و از سیستماتیک شدن تبعیض‌ها و سهمیه‌ها می‌نویسد. او که دوره دبیرستان را در رشته علوم انسانی درس خوانده، از یک سو، به دلیل عشق وافرش به منطق و فلسفه، به رشته حقوق علاقه‌مند شده بود. از سوی دیگر، به دلیل مشاهده سرنوشت برادر بزرگش به عنوان یک زندانی سیاسی در اوج دهه شصت، به حرفه وکالت و حقوق بشر گرایش پیدا کرده بود. دهقان در سال ۱۳۷۰ خورشیدی، با وجود قبولی در دو رشته‌ مدیریت و دبیری در استان محل زندگی‌ خانواده‌اش (مازندران)، آنها را متقاعد کرد که باید برای ادامه تحصیل در رشته حقوق قضایی به تهران برود. او همزمان با تحصیل در دانشگاه، در یک موسسه حقوقی در تهران نیز کار می‌کرد. دهقان دوره دو ساله‌ی سربازی خود را به عنوان مدرس حقوق در آموزشکده پلیس گذراند. او پیش از آنکه برای تحصیلات تکمیلی به آلمان و سوییس برود، در مطبوعات ایران به صورت مستمر مقالات حقوقی می‌نوشت و در قالب ستون «وکیل‌الرعایا» به مردم مشاوره حقوقی می‌داد. بعدها همین عنوان را برای موسسه حقوقی خود برگزید؛ گروه حقوقی وکیل‌الرعایا. دهقان که همواره مخالف شیوه ورود به حرفه وکالت از طریق آزمون تستی بود، سرانجام به توصیه زنده‌یاد بهمن کشاورز و وکیل سرپرست او زنده‌یاد فریدون منو، در سال ۱۳۸۵ خورشیدی در آزمون وکالت ایران شرکت کرد و دوره کارآموزی خود را نیز نزد استاد بهمن کشاورز گذراند. او که ابتدا به عنوان یک وکیل مستقل دادگستری و سپس به عنوان نماینده نهاد وکالت در شورای جامعه مدنی ایران فعالیت می‌کرد، در سال‌های اخیر به عنوان عضو و نایب رییس هیات مدیره در این مجموعه خدمت می‌کرد. دهقان که دوره تخصصی حقوق بشر را در سال ۲۰۰۴ در دانمارک گذرانده بود، بعدها حقوق اتحادیه‌ها را در دانشگاه GLU تحت برنامه‌های سازمان بین‌المللی کار ILO در ژنو و دانشکده حقوق و اقتصاد برلین خوانده است. او دوره کارورزی خود را نیز در سال ۲۰۱۲ با موضوع آزادی انجمن‌ها در مرکز اروپایی قانون اساسی و حقوق بشر ECCHR گذرانده است. دهقان همچنین به نمایندگی از نسرین ستوده، جایزه ویژه‌ حقوق بشری که مشترکا از سوی آلمان و فرانسه به این وکیل زندانی اختصاص داده شده بود را در سال ۲۰۱۹ دریافت و در زمان حبس او به خانواده‌اش تقدیم کرده است. این وکیل شناخته شده ایرانی، با سابقه وکالت در بسیاری از پرونده‌های مهم سیاسی و دفاع از کنشگران ایرانی، شهروندان دوتابعیتی یا خارجی، عضو فعال اتحادیه بین‌المللی وکلاست. دهقان با حدود سه دهه تجربه نویسندگی و روزنامه‌نگاری، در سال‌های اخیر «سردبیر مجله کانون وکلا» به عنوان قدیمی‌ترین مجله حقوقی ایران شده بود که آن را با تغییرات ماهوی و شکلی فراوانی همراه کرده است. او که بعد از کشتار آبان ۹۸ و فاجعه هواپیمای اوکراینی و در پی تشدید فشارها و تهدیدهای مقامات حکومتی و پرونده‌سازی‌های امنیتی علیه خود، مجبور به ترک ایران شده و اکنون در تورنتو-کانادا اقامت دارد، با وجود کوچ اجباری، همچنان به فعالیت‌های حقوق بشری خود از طریق مشاوره به نهادهای بین‌المللی برای کمک به مردم ایران و مشاوره به شهروندان ایرانی بویژه معترضان و دادخواهان ادامه می‌دهد. سعید دهقان که مجموعه حقوقی «پارسیلا» را در سال ۱۴۰۰ خورشیدی در کانادا ثبت کرده، اکنون با تیمی متخصص در حقوق ایران، به صورت بین‌المللی فعالیت می‌کند. او که همزمان مدیر پروژه «تاریخ شفاهی حقوق بشر در ایران» است، به عنوان مولف دوره پنج جلدی «مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌های حقوقی» و کتاب «دوره علمی-کاربردی حقوق بشر»، نویسنده کتاب «از دل جامعه» و یکی از نویسندگان کتاب‌ «ما و ما» در حوزه حقوق عمومی و شهروندی، تاکنون در کنفرانس‌ها و سمینارهای متعدد بین‌المللی، مشارکت و سخنرانی داشته و دوره‌های متعدد تخصصی، مدنی و حقوق بشری را نیز برای بسیاری از شهروندان و همچنین گروه‌ها و انجمن‌های مدنی و صنفی برگزار کرده است.

Saeid Dehghan is an Iranian human rights lawyer, educator, and author. Dehghan holds active memberships in both the Iranian Bar Association and the International Bar Association. Throughout his career, he has exemplified his commitment to justice by representing a multitude of Iranian citizens, dual nationals, and non-Iranians in high-profile political cases within the courts of the Islamic Republic of Iran. In response to mounting pressures and threats from Islamic Republic authorities, he made the difficult decision to relocate to Toronto, Canada, where he continues to champion human rights causes on an international scale as the founder and President of Parsi Law Consultancy, CA. Dehghan is also the founder and director of the Oral History Project of Human Rights in Iran, where he interviews prominent thinkers on the ClubHouse app every Friday to an audience of thousands. His books, “From the Heart of Society" and "Us and Ourselves," cover topics including public law and citizenship. Dehghan has also directed numerous courses for activists as well as civil and professional associations, offering specialized training in human rights, civil rights, criminal procedure, case management, and negotiations. He also provides expert analysis and guidance to international organizations, including key UN bodies such as the Human Rights Council and the Fact-Finding Mission on Iran, to advance the cause of justice and human rights in Iran. Saeid Dehghan was born on September 9, 1972 in the village of Bishe Kola near the Caspian Sea in northern Iran. Having lived in a large family until he was 18, teamwork became intrinsic to him, which he learned from his farmer father. In the introduction to his first book (From the Heart of Society), Dehghan wrote about his reasons for being drawn to law and his childhood, which coincided with the Iran-Iraq War, and discussed the systemic discriminations in the country. While studying humanities in high school, he developed a profound love for logic and philosophy, but also became interested in law. After witnessing the fate of his elder brother, who was a political prisoner during the 1980s, he was drawn more closely to the legal profession, and especially human rights. Despite being accepted into nearby universities to study management and teaching, Dehghan persuaded his parents that he should move to Tehran to continue his studies in law. He was working in a law firm in the center of Tehran at the same time as he was studying at the university. Dehghan completed his two-year compulsory military service as a law instructor at the Police Academy. Before going to Germany and Switzerland for advanced studies, he wrote legal articles in Iranian media and offered advice to people under the column "Vakilroaya" (People’s Lawyer). Later he chose the same title for his law firm. Dehghan, who always opposed entering the legal profession through a test-based exam, finally took the bar exam in 2006 upon the recommendation of the late Bahman Keshavarz and his mentor, the late Fereydoun Manoo, and completed his apprenticeship with Keshavarz as well. Initially working as an independent lawyer and later representing the Bar Association in the Iranian Civil Society Council, in recent years, he served as a member and vice-president of the Council. Dehghan, who in 2004 had undertaken a specialized course in Human Rights in Denmark, later studied trade union rights at the Global Labour University under the International Labor Organization programs in Geneva and the Berlin School of Economics and Law. Dehghan completed his internship in 2012 on freedom of associations at the European Center for Constitutional and Human Rights. Dehghan also received a special human rights award on behalf of imprisoned lawyer Nasrin Sotoudeh, presented by France and Germany in 2019, and gave the award to her family during her imprisonment. Dehghan has represented important political cases and defended many Iranian activists, dual nationals, and non-Iranians, and is an active member of the International Bar Association. In recent years, after almost three decades of writing and journalism experience, he became the editor-in-chief of the Bar Association Magazine, the oldest legal publication in Iran, which he significantly transformed in content and form. After the November 2019 massacre of protesters by state security forces in Iran, the shooting down of the Ukrainian passenger plane by IRGC forces, and escalating pressures and threats from government officials, including the filing of security cases against him, Dehghan was forced to leave Iran and take residence in Canada. Despite his forced migration, he continues his human rights activities by providing legal guidance to Iranian citizens, especially protesters and justice seekers, and advising international institutions on how to support the people in Iran. Dehghan, who established Parsi Law in Canada in 2021, is now working internationally with a team specialized in Iranian law. At the same time, he is the manager of the Iran Human Rights Oral History project. As the author of the five-volume Collection of Legal Questions and Answers, the Applied Scientific Course on Human Rights, From the Heart of Society, and co-author of Us and Ourselves in the field of public law and citizenship, Dehghan has participated in and spoken at numerous international conferences and seminars. He has also organized many specialized, civil, and human rights courses for citizens as well as groups and civil and professional associations.

ALL-8.jpg

اهم مسئولیت‌ها و فعالیت‌های حقوقی، مطبوعاتی، سیاسی، مدنی، صنفی، وکالتی و بین‌المللیِ سعید دهقان در طول حدود سه دهه اخیر:

|  مدیر پروژه تاریخ شفاهی حقوق بشر در ایران (OHHRI)

|  عضو اتحادیه بین‌المللی وکلا (IBA)

|  عضو کنگره جهانی آزادی (WLC)

|  عضو شورای وکلای ایرانی برای «پیمان ملی حقوق اساسی ایرانیان» (ILC)

|  عضو شبکه گذار برای «نقشه‌راه گذار به دموکراسی در ایران» (GOZAR)

|  عضو شبکه ایرانیان دیاسپورا برای «همبستگی ایرانیان خارج از کشور» (IDN)

|  بنیانگذار و مدیر گروه حقوقی وکیل‌الرعایا (GV)

|  عضو هیات مدیره «کافیلا» برای تدوین«تاریخ شفاهی وکالت در ایران»

|  نایب رییس پیشین شورای جامعه مدنی ایران (HAAJM)

|  سردبیر پیشین مجله کانون وکلا (ICBA)

|  عضو پیشین انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران 

|  عضو پیشین فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران (IFJ)

|  مشاور پیشین کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در ایران

|  عضو پیشین کمیته اخلاق حرفه‌ای وکالت در ایران

|  عضو پیشین گروه وکلای جوان پارسیان

Saeid Dehghan's primary responsibilities and activities in the areas of law, media, politics, civil rights, trade unions, client services and international affairs during the last three decades:

Iran Human Rights Oral History, manager

International Bar Association, member

World Liberation Congress, member

Iranian Lawyers Council, member, for National Iranian Covenant of Fundamental Rights

Gozar Network, executive team member, for Roadmap for the Future of a Free Iran

Iranian Diaspora Network, founding member, to establish solidarity among Iranian abroad

Group of Vakilroaya, founder and manager of legal group

CoffeeLaw legal group, board member, for drafting Iran Legal Profession Oral History

Iran Civil Society Council (HAAJM), former deputy chairperson

|  Iranian Bar Association magazine, former editor-in-chief

Iranian Journalists Trade Association, former member

International Federation of Journalists, former member

|  UNESCO Human rights, Peace and Democracy section in Tehran, consultant

Iranian Lawyers Professional Ethics Committee, former member

Persian Lawyer Group, former member

Saeid-gozidh vekalati
Saeid - gozidh talifat

Selected Legal Cases |  گزیده پرونده‌های وکالتی

سعید دهقان در طول حدود دو دهه فعالیت وکالتی خود، در کنار مشاوره و دفاع در پرونده‌های مدنی و وکالت در حوزه‌های مختلف حقوق عمومی و دعاوی علیه نهادها و دستگاه‌های دولتی و عمومی نظیر شهرداری‌ها و وزارت کار و تامین اجتماعی، در بیش از ۱۳۰ پرونده حقوق بشری از متهمان سیاسی در دادگاههای انقلاب اسلامی ایران تحت ریاست قضات امنیتی دفاع کرده یا مشاوره داده است.

۱- وکالتِ هادی اسماعیل زاده (وکیل دادگستری و از اعضای کانون مدافعان حقوق بشر)

۲- وکالتِ عبدالفتاح سلطانی (وکیل دادگستری و از اعضای کانون مدافعان حقوق بشر)

۳- وکالتِ خانواده افکاری (برادران افکاری؛ وحید و حبیب – بعد از اعدام نوید افکاری)

۴- وکالتِ علیرضا علی‌نژاد (نویسنده و ویراستار – برادر مسیح علی‌نژاد)

۵- وکالتِ رولان مارشال و فریبا عادل‌خواه (دو پژوهشگر فرانسوی و دوتابعیتی)

۶- وکالتِ پیام درفشان (اولین وکیل دادگستری که او را از زندان به «امین‌آباد» کشانده‌اند)

۷- وکالتِ بنجامین بِریر (گردشگر فرانسوی که به جاسوسی متهم شده است)

۸- از وکلای شاکی در پرونده فیلترینک تلگرام (علیه بیژن قاسم‌زاده؛ بازپرس فیلترکننده)

۹- از وکلای شاکی در پرونده‌ شکایت از صادق آملی لاریجانی (رییس وقت قوه قضاییه)

۱۰- وکالتِ سفارت فرانسه در ایران (۷ سال)

۱۱- وکیل مشاور سفارت آلمان در تهران (موردی-پرونده‌ای)

۱۲- وکالتِ ۱۵ متهم در اعتراضات خرداد ۱۳۸۸ (جنبش سبز)

۱۳- وکالتِ ۴۰ متهم در اعتراضات دی ۱۳۹۶

۱۴- وکالتِ ۶ متهم در اعتراضات آبان ۱۳۹۸

۱۵- وکالتِ گروه هفت نفره‌ ی «یاران ایران» (مدیریت بهاییان ایران)

۱۶- وکالتِ ۲۰ هموطن بهایی در کشور به دلایل و اتهامات متفاوت: مصادره اموال، پلمب مغازه‌ها، تخریب خانه‌ها، محرومیت از تحصیل و ...)

۱۷- یکی از وکلای جمعیت امام علی، به عنوان تنها نهاد مدنی ایرانی صاحب مقام عام مشورتی سازمان ملل متحد

During approximately two decades of legal practice, Saeid Dehghan, in addition to consulting and defending civil rights cases, representing various areas of public law, and handling lawsuits against institutions and governmental bodies such as municipalities and the Ministry of Labor and Social Welfare in Iran, has defended more than 130 human rights cases involving political prisoners in the Islamic Republic of Iran’s Revolutionary Courts, which are presided by security judges.

Throughout his career, Dehghan has exemplified his commitment to justice by representing a multitude of Iranian citizens, dual nationals, and non-Iranians in high-profile political cases within the courts of the Islamic Republic of Iran. Just as a few examples of these human rights cases, he has been the lawyer representing the Afkari family, including the Afkari brothers Vahid and Habib, after the execution of Navid Afkari; Alireza Alinejad, a writer, editor, and brother of Masih Alinejad; Abdolfattah Soltani, a lawyer and member of Defenders of Human Rights Center; Roland Marchal and Fariba Adelkhah, French researchers with dual citizenship; Payam Derafshan, a lawyer who was forcibly transferred from prison to Aminabad Psychiatric Hospital; Benjamin Briere, a French tourist accused of espionage; Hadi Esmailzadeh, a lawyer and member of the Defenders of Human Rights Center; and leaders of the Baha’is (a severely persecuted religious minority in Iran) known as “Yaran Iran.” 

Dehghan also joined a group of Iranian lawyers to file a suit against judiciary official Bijan Ghasemzadeh in connection with filtering the Telegram app, as well as a group of lawyers who filed a suit against Sadegh Amoli Larijani, the Judiciary Chief at the time.

In addition, Dehghan was legal counsel for the French Embassy in Tehran for seven years, as well as the German Embassy in Tehran on a case-by-case basis.

Dehghan represented 15 detainees charged in connection with June 2009 “Green Movement” protests; 40 detainees charged in connection with December 2017 protests; and six detainees charged in connection with November 2019 protests.

Dehghan also defended 20 Baha'is for various violations of their rights, confiscation of their property, shuttering of their shops, demolishing of their homes, and denying them entry into universities.

Moreover, Dehghan was one of the lawyers for the Imam Ali Society, the only NGO in Iran with UN consultative status, which was shuttered by the Iranian authorities.

Talifat

Selected Books |  گزیده تالیف‌ها

بعد از چاپ و انتشار نخستین کتاب حقوق به زبان ساده در ایران (از دل جامعه) با مقدمه‌ای از زنده‌یاد بهمن کشاورز (رئیس پیشین کانون وکلای ایران)، دوره پنج جلدی حقوق همگانی | Street Law نیز به قلم سعید دهقان از سوی انتشارات جنگل در ایران منتشر شده است. اکثر تالیفات این وکیل حقوق بشری با هدف ارتقای آگاهی‌های حقوقی شهروندان ایرانی منتشر شده است. 

After the publication of From the Heart of Society, a book about the law written in simple language, with an introduction by the late Behman Keshavarz, the former head of the Iranian Bar Association, the five-volume series Street Law, written by Saeid Dehghan, was printed by Jangal Publications. Most of the works by this human rights lawyer have been published with the aim of raising the awareness of the Iranian people on legal matters.

Saeid -gozidh maghalat

Selected Articles |  گزیده مقاله‌ها

سابقه نویسندگی و مطبوعاتی و فعالیت‌های مدنی و حقوقی سعید دهقان در طول سه دهه گذشته موجب شده تا علاوه بر چاپ مقالاتش در رسانه‌های داخلی و خارجی، از او به عنوان یک متخصص شناخته‌شده در سیستم قضایی ایران، بارها توسط رسانه‌های بین المللی نقل قول‌ شود. او در اکثر مقالات یا گفتگو با رسانه‌های نوشتاری، به فروپاشی حقوقی، موانع وکالت در ایران و عدالت انتقالی تاکید می‌کند.

Over a period of three decades, Saeed Dehghan’s writings, publications, and activities regarding civil rights and legal affairs have been published in Iran and internationally, and he is also frequently cited by international media as a recognized expert on the Iranian judicial system. In many of his articles and interviews, he has emphasized the collapse of the legal system in Iran and the many challenges facing lawyers and transitional justice in the country.

gazette.jpg موانع وکالت در ایران راه رفتن وکلا در میدان مین بدون نقشه An Iranian human rights lawyer's lot The Law Society Ga
BBC_News.svg.png لت بازداشت‌های گسترده در ایران؛ ضابطِ قاضی و قاضیِ ضابط Reasons for widespread arrests in Iran BBC Persian
BBC_News.svg.png فروپاشی حقوقی؛ آخرین میخ بر تابوت یک نظام سیاسی Legal collapse, the final crisis of a political system BBC P
سه مرحله پیش روی ایران؛ اضمحلال، انتقال، استقرار Three stages facing Iran: dissolution, transition, establishment Center for
Deutsche_Welle_logo.png  جان دوباره دادخواهی ایرانیان با کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل Iranians Get Renewed Chance to Seek Justi
عواقب وابستگی وکیل به قدرت مرکز حامیان حقوق بشر The consequences of lawyers serving power CSHR

Quoted in Media

First, Iran came for a rights activist. Then for his family and friends Washington Post
Iran Releases 2 French Citizens From Detention New York Times
Iran's 'hostage diplomacy' traps foreign nationals Deutsche Welle
Iran Cracks Down as Protests Show No Sign of Easing New York Times
Deutsche_Welle_logo_edited.jpg Iran: "Hinrichtungen als Racheakte" Deutsche Welle
Iran Protesters Seek End of an Islamic Republic Pillar—the Morality Police Wall Street Journal
First, Iran came for a rights activist. Then for his family and friends Washington Post
En Iran, une pluie d’arrestations et une intense répression pour faire taire la révolte Liberation
Frenchman loses appeal of 8-year sentence in Iranian prison AP
Cleric killed in restive Iranian city, protests rage on Reuters
The race to identify thousands of jailed Iranian protesters as regime executions continue CBC
Jailed French tourist to appear in Iran court on spying charges -lawyer  Reuters
logo_le_monde_0.jpeg Les binationaux ou étrangers, des « pions » iraniens pour négocier avec l’Occident Le Monde
The judicial decisions of the revolutionary courts are illegal and inhumane Le Point
‘Health Defenders’ Jailed in Iran Wanted to Sue Supreme Leader Over Covid New York Times

Articles in Iranian Media

Saeid gozideh mosahebehha

 Selected Interviews |  گزیده مصاحبه‌ها

Conferences

 Selected Conferences |  گزیده کنفرانس‌‌ها

bottom of page